Geri Kazanım Yöntemleri

Bir fluoresan lambasında, lambanın büyüklüğüne göre yaklaşık 7 ila 30 mg civarında cıva bulunur. Floresan lambalar düzgün ayrıştırıldıkları takdirde %100’lük bir oranla geri dönüştürülebilirler. Floresan lambaların geri kazanımında amaç hem tehlikeli atıkların uygun şekilde geri kazanımı hem de kaynakların (cam, metal vb.) geri kazanımıdır. Fluoresan lambaların geri kazanımı, çeşidine göre iki yöntemle yapılır:

1. Kapak Ayırma Yöntemi

Kapak ayırma yöntemi düz floresan lambaların (floresanların %80’inin) geri kazanımı için uygundur. Genel olarak bu işlem, kirlenmemiş cam tüpten cıva içeren her iki ucun ayrılmasını içerir. Tüplerin uçları, ısıtılır ve basınçlı hava ile çıkartılır. Cıva içeren cam tüp üflenerek temizlenir ve cam geri kazanım prosesi için kırılır. Kapaklardaki alüminyum, geri kazanım için ayrılır.

2. Shredder (Parçalama) Yöntemi

Diğer şekillerdeki floresan lambalarda civa geri kazanımını sağlamak için soket, cam vb. için herhangi bir ön işlem yapılmadan lambaların kırılması gerekir. Lambanın şekline bağlı olarak civanın ışık saçan maddeden distilasyon yani damıtma yöntemi ile ayrılması için ilave işlemler gerekebilir. Bu şekilde 10 mg.lık tüpün %90’u geri kazanılır. Kalan %10’luk kısım ise tehlikeli atık olarak bertaraf edilir. Proses havası sürekli devrettirilir ve aktif karbon adsorbsiyonu ile arıtılır. Civa ve sodyum yüksek yoğunluklu atık lambaların, elle sadece civa içeren bileşenleri ayrılır. Sonraki adım olarak termal arıtım işlemiyle cıva geri kazanılır ve geri kazanılabilecek diğer maddeler (cam, metal vb.) diğer işlemlere tabi tutulur.

Shredder yöntemi ile floresan lamba geri kazanım prosesi:

Kullanılmayan lambalar güvenli bir şekilde toplanarak özel dizayn edilmiş konteynerlerde depolanır.
Kullanılmayan lambaları taşıyan konteynerler geri kazanım tesisine getirildiklerinde öncelikle arabalara yüklenerek kırma ve ayırma tesislerine gönderilirler.
Kırma ve ayırma tesisi tam otomatiktir ve çok yönlü kullanımı değişik tip ve ebatdaki lambaların kolaylıkla işlenerek; soda kireç camı , aluminyum uç kapakları ,kurşun cam, demir metal komponentleri ve fosfor tozuna ayrılmasına imkan sağlar.
Kırma ve eleme tesisi negatif basınç altında yani vakum ile çalışır, bundan dolayı cıvanın karbon filtreler vasıtasıyla egzost edilen hava ile dışarı kaçması önlenir.
Komple kırma ve eleme tesisi konveyörle değirmene lambaları taşıyan konteyner içerisinde yer almaktadır Birleştirilmiş bölümlerden cam ve metal bölümlerin kaldırıldığı ayırma kuleleriyle sistemdeki hava nakledilir . Ardından cam ve metal parçalar kırılır ve ikinci ayırma kulelerine ortamdaki hava nakledilir . İlk ayırma kulesinden sonra eleme tesisinden gelen cam kırılır ve üçüncü kule ile yine sistemdeki hava nakledilir. Üçüncü ayırma kulesinden gelen cam parçaları dönen davul beslemesine gönderilir ve taşıyıcı bantlara transfer edilerek deşarj edilir.
Ayırma kuleleri kanalıyla geçirilen hava akımı fosfor tozu ihtiva eder. Hava akımı tozun damıtma varilleriyle toplandığı siklonun üzerinden geçer ve daha sonra kalan tozun kaldırıldığı ve damıtma varillerinde depolandığı iki adet toz filtresinden geçirilir. Kombine vanalarla atmosfere atılmadan önce içeriğinde cıva buharı varsa bunu almak için hava akımı dört karbon filtreden geçirilir.
Geri kazanılan cam, aluminyum ve metaller; onları hammadde olarak kullanan diğer tesislere gönderilir.
Cıva tozu ise sahada damıtılır. Cıva damıtma ünitesine vakum uygulanır. Hem proses hem de yanmadan sonraki odacıklar elektronik olarak ısıtılır. Buharlaşmadan ötürü oluşacak herhangi bir organik içerik, yanmadan sonraki odacıkta okside olur ve kondenserde soğutulmuş glikol soğutucu ile cıva buharı yoğunlastırılır/sıvılaştırılır. Yoğunlaşan cıva, toplama odacığından alınır ve yeniden kullanılmaya gönderilir.