Geri Kazanım Yöntemleri

Atık olarak değerlendirdiğimiz elektronik eşyalarımız geriye dönüşümü mümkün metal, cam ve plastik malzemeler içerirler. Yongalar, kablolar, cam, alüminyum, çelik, bakır ve diğer değerli metaller, plastikler veya bunların kompozit bileşenlerinden oluşan parçalar barındırırlar. Bu malzemeleri ya doğrudan yeniden kullanırız ya da işleyip değerlendiririz.

E-atıklar malzeme kazanma tesislerinde önce tekrar kullanım veya satılabilir parçalar için test edilir ve sınıflandırılırlar. Malzeme fişe takılır, eğer çalışıyorsa tekrar kullanım/bağışlanma için bir kenara ayrılır. Eğer fişe takıldığında çalışmıyorsa manuel veya mekanik olarak parçaların en pahalısından en ucuzuna doğru demonte edilerek (parçalanarak) ayrılır.

Parçalama işlemine geçmeden önce, atıklar zararlı maddelerden arındırılırlar. Örneğin: buzdolabı ve TV ekranları içerdikleri tehlikeli ve zararlı kimyasallardan (Kurşun, Fosfor, CFC gazı v.b.) arındırılırlar. Daha sonra yapılarında bulunan, çevreye en çok zarar veren, diğer zararlı parçalar ayrı ayrı sökülerek ayrıştırılır. (TV ve monitör ampulleri, her çeşit piller, floresan lambalar ve diğer kimyasallar gibi).

Çalışabilecek parçalar ve tehlikeli atıklar ayrıldıktan sonra malzeme kazanım prosesi başlar. Metal sandıklarda ayrı ayrı toplanan bilgisayar kartları, kablolar, hard diskler, tüm plastik aksamlar, metal ve metal çeşitleri ayrı ayrı kırıcıların içine atılarak ufalanır. Hatta bazıları öğütülür ve ilerleyen konveyör (taşıyıcı) bandında irili ufaklı eleklerle elenerek aluminyum, bakır, pirinç, demir, çelik, çinko, altın, plastik v.b. şeklinde hammadde olarak sektöre uygun fabrikalara gönderilirler.

Geri kazanım işlemleri sonucunda çıkan ve değersiz olarak kalan son malzemeler atık sahalarında nihai yok etme için gömmeye tabi tutulurlar. Yanabilir malzemeler ve tehlikeli maddeler toprağa gömülemez, özel hazırlanmış sızdırmaz atık sahalarına doldurulurlar. Bu konuda sıkı kurallar vardır.

Elektrik ve elektronik cihazların geri dönüşüm ve geri kazanım oranını artırmak ve üreticileri bu yönde daha bilinçli kılmak amacıyla AB komisyonu tarafından düşünülmüş kurallardan oluşan WEEE (Waste of Electronic and Electrical Equipment) (Atık Elektriksel ve Elektronik Cihazlar) yönergesine göre, büyük ev eşyalarımızın geri kazanım oranı % 80, tekrar kullanım ve geri dönüşüm oranı ise % 75’tir.