EVSEL ATIK REHBERİMİZ > ATIKLARIMIZI TANIYALIM > OTOMOTİV ÜRÜNLERİ  > Kullanılmış Lastik ve Balatalar  > Geri Kazanım

Geri Kazanım Yöntemleri

Lastiklerimizin kullanım süresi dolduğunda teknik açıdan içerisinde bulunan tüm kauçuk ve çeliği geri kazanmamız mümkündür. Eski lastiklerin geri kazanımı için çeşitli teknikler vardır. Bu teknikler aşınmış kaplamanın tekrar yapılmasından, lastiğin içerisindeki kauçuk, çelik ve tekstilin parçalanmasına kadar pek çok farklı yöntemi içerir. Tabi ki de lastik geri kazanımındaki önceliğimiz, lastikleri yeniden orijinal uygulamalar için kullanabilmektir. Şayet bu mümkün değil ise son olarak enerji eldesi için yakarak değerlendiririz.

Genel hatlarıyla düşünecek olursak, atık lastiklerimizi 4 farklı şekilde değerlendirebiliriz:

I. Doğrudan Değerlendirme:

Eski lastiklerimizi hiçbir işleme tabii tutmadan oldukları gibi inşaatlarda, oyun parklarında, iskelelerde kullandığımızda onları doğrudan değerlendirmiş oluyoruz. Doğrudan değerlendirmeye güzel bir örnek ise atık lastiklerde bulunan çelik hasır malzemenin, yığma yapıların depreme karşı güçlendirilmesinde kullanmaktır. Yığma yapıların yoğun bulunduğu kırsal ve az gelişmiş yörelerimizde bu yöntemi uygulayabiliriz.

II. Malzeme Olarak Değerlendirme:

Bu yöntemde lastiği oluşturan kauçuk, çelik ve lifler ayrıştırılır ve hepsi malzeme olarak ayrı ayrı yeniden kullanılırlar.

Atık lastikler yeniden kaplanıp lastik olarak da kullanılırlar. Kaplama lastikler, yeni lastiklere oranla %50 daha ucuzdur.  Uçak ve kamyonlarda kaplanmış lastik kullanımı yaygındır.

Diğer bir uygulamada soğuk lastik parçaları, 1000 C’de azotun ilavesiyle kolay kırılgan hale getirilerek üretilir ve daha sonra çekiçli değirmenle ezilerek lastik içindeki kauçuk, tekstil ve çelik parçalanır. Değerli materyallerin yapımında kullanılabilecek, yüzeyi düzgün, parça kauçuk üretilmiş olur. Fakat bu uygulama pek fazla yaygın olmayan bir metottur.

III. Termik Değerlendirme:

Kauçuğun kaliteli bir kömürle eşdeğer miktarda enerji değeri vardır ve bu özellik, atık lastiklerimizi yakıt olarak da kullanabilmemizi sağlar. Dünya üzerindeki pek çok ülkede atık lastikler çimento fabrikalarında ve elektrik üreten termik santrallerde yakıt olarak kullanılır. Fakat lastikler yanma esnasında zehirli gazlar açığa çıkardıklarından, bu yöntem sağlığımıza ve çevremize zararlı bir yöntemdir. Bu nedenle sadece Çevre ve Orman Bakanlığımız tarafından izin ya da lisans belgesi almış olan tesisler atık lastikleri yakarak enerji üretiminde kullanabilir.

IV. Hammaddesel Değerlendirme:

Hammaddesel değerlendirmede ise atık lastikler piroliz sonucu karbon siyahı, gaz, çelik ve yağa dönüştürülür. Piroliz organik malzemelerin hava kullanılmadan ısıtılarak gaz, sıvı yakıt ve kömür’e, yani karbon’a dönüştürülmesi işlemidir. Hiçbir kimyasal katkı maddesi kullanılmayan bu işlemle atık lastiklerin % 100’nün geri dönüşümü sağlanır. Piroliz uygulaması sonucunda, işleme giren lastiğin cinsine göre bir lastikten ortalama 4 litre yağ, 3 kg karbon siyahı, 1.5 kg gaz, 1 kg çelik ve bir miktar kül elde edilir. Piroliz işlemi ile geri kazanılan temel madde karbon siyahıdır ve elde edilen bu karbon siyahı piyasadakine kıyasla çok daha ekonomiktir. Karbon siyahı günümüzde birçok sanayi kolunda temel hammadde veya katkı maddesi olarak kullanılır. Elde edilen yağ ve gaz ise düşük kaliteli yakıt olarak satılır. Haddehanelere ve hurdacılara satılan çelik tel ise buralarda eritilerek kullanılır.

Balataların geri kazanımı ile ilgili herhangi bir çalışma ya da uygulama yoktur. Nihai bertaraf yöntemi ise lisanslı tesislerde kontrollü ve çevreye zararsız bir şekilde yakmaktır.

Bu sayfadaki içeriklerin bütün hakları sakldır.