Tanımı ve İçeriği

Araçlarımızdaki fren sistemi, kinetik enerjiyi sürtünme sayesinde ısı enerjisine dönüştürerek taşıtımızın yavaşlamasını ve durmasını sağlayan sistemlerdir. Hidrolik fren sıvıları da bu fren sistemlerinde oluşan hidrolik basıncı balata ve disklere iletirler.

Daha basit tanımlamamız gerekirse fren sıvısı; motosiklet, otomobil, kamyon ve kimi gelişmiş bisikletlerde hidrolik fren için kullanılan akışkandır.

Motosikletlerin ve daha genel olarak otomobillerin fren sistemleri hidrolik prensiplerine göre çalışır. Sıkıştırılamayan bir sıvı ile dolu olan kapalı sisteme bir tarafından basınç uygulanırsa (el freni ya da fren pedalı) diğer uçtaki pistonda güç elde edilir. Bu güç de fren balatalarını fren disklerine ya da kampanalara bastırarak yavaşlamayı sağlar. Bu sırada açığa çıkan ısının bir kısmı metal aksam vasıtası ile fren sıvısına aktarılarak onun da ısınmasına sebep olur.

Çeşitleri ve Sınıfları

Fren sıvısının/yağının çeşitlendirilmesinde DOT adı verilen bir standart kullanılır. DOT, Department of Transportation (Ulaştırma Birimi) kelimelerinin kısaltmasından oluşturulmuş bir Amerikan standardını belirtir. DOT sayıları fren sıvılarının KURU ve ISLAK kaynama derecelerine göre belirlenir. Fren sıvısının kaynama derecesi DOT tipine ve içindeki su miktarına bağlı olarak değişir.

Fren hidrolik sıvısının/yağının çeşitlerine gelince, kimyasal olarak 2’ye ayrılır:

• DOT 3,DOT 4, ve DOT 5.1: Mineral yağlar, glikol ester ve eter bazlıdır. Boyalı ve plastik yüzeylere ciddi şekilde zarar verir. Kullanırken son derece dikkatli olmamız gerekir. Aynı şekilde derimiz ve gözlerimiz ile temasını kesinlikle önlememiz gerekir. Temas durumunda ise hemen bol su ile yıkamamız gerekir. Su ile karışabilir. Silikon temelli sıvılar gibi frenlerde süngersi bir hisse yol açmaz. Koyu sarı renktedirler.

• DOT 5: Silikon esaslıdır. DOT 5.1 polietilen glikol esaslı fren sıvılarıyla karışamazlar. Boyaya zarar vermezler. Daha fazla sıkıştırılabilir olduğu için frenlerde süngerimsi bir his oluşturur. Suyla karışmaz dolayısı ile fren sisteminde su/yağ/su/yağ şeklinde bir durum oluşur. Glikol esaslı fren sıvıları ile karışmaması için mor renktedirler.

Glikol esaslı (DOT 3, 4, 5.1) çeşitlerde kullanılan bileşikler şunlardır: Alkil ester, Alifatik amin, Dietilen glikol, Dietilen glikol monoetil eter, Dietilen glikol monometil eter, Dimetil dipropilen glikol, Polietilen glikol monobutil eter, Polietilen glikol monometil eter, Polietilen oksit, Trietilen glikol monobutil eter, Trietilen glikol monoetil eter, Trietilen glikol monometil eter.

Silikon esaslı(DOT 5) çeşitlerde kullanılan bileşikler ise şunlardır: Di-2-etilhekzil sebakat, Dimetil polysikloksan, Tributil fosfat.