Tanımı ve İçeriği

Haşere ilaçları veya diğer adıyla pestisitler zararlı olarak kabul edilen organizmaları yok etmek için kullandığımız kimyasallardır. İnsan ve hayvan vücudu ile bitkiler üzerinde veya çevresinde yaşayan, besin kaynaklarının üretim, depolanma ve tüketimi sırasında besin değerini düşüren ya da zarara uğratan böcek, kemirici, yabani ot, mantar gibi canlı formlarının yıkıcı etkilerini azaltmak için kullandığımız ürünlerdir.

Pestisitler, insektisit (böcek öldürücü), herbisit (yabani ot öldürücü), fungisit (mantar öldürücü), rodentisit (kemirgen öldürücü) ve nematositler (nematod öldürücüler) şeklinde sınıflandırılan kimyasal maddelerin tümünü kapsar.

Pestisit grubuna giren dış mekân böcek ilaçları genellikle tarla, bahçe, havuz gibi gibi dış ortamlardaki zararlılarla mücadelede kullandığımız kimyasalların tümüne verdiğimiz bir genel addır.

Yabancı ot mücadelesinde geniş ölçüde kullandığımız herbisitler, tüketim açısından böcek öldürücüler ile rekabet halindedir. 2,4 -D adıyla tanınan klorlu fenoksiasetik asit ile başlayan ve sonraları daha pek çok değişik bileşik ve formülasyonları geliştirilen herbisitler; triazinler, fenil üreler, alifatik asitler, karbamatlar, dinitroanilinler ve dipyridiller gibi çeşitli grupları kapsarlar.

Tarım ürünleri ve bazı depo ürünlerini mantar hastalıklarına karşı korumak amacı ile kullandığımız fungisitleri günümüzde diğer herbisit ve insektisitlerden daha az tüketiyoruz. Özellikle meyve ve sebzeleri çürümeye karşı korumada, orman ürünlerini muhafaza etmede başarı ile kullandığımız bileşiklerdir.

Algisitler, yosunları öldüren sıvı formda bulunan pestisitlerdir. Yüzme havuzu kimyasalı olarak kullandığımız algisitlerde yaygın bulunan bileşenler alkil amonyum klorürlerdir. Kloru ise bakterileri öldürmek, algleri kontrol altında almak ve suyu yüzmeye elverişli, güvenli bir hale getirmede kullanırız. Klor aslında kalsiyum ya da sodyum hipoklorür gibi kimyasallarda bulunur. Bu tür kimyasallara “anti mikrobiyal böcek öldürücü” deriz. Havuzlarda kullandığımız kalsiyum veya sodyum hipoklorürler tablet, çubuk, granül ve bazen sıvı formlarındadır.

Ahşap koruyucular ahşap malzemeye nüfuz eden, alkid esaslı malzeme olup, güneş ışınlarına, yağmura, rutubete ve bilhassa haşerat (tahtakurusu) ve mantarların tahrip edici etkilerine karşı koyan kimyasallardır. Ahşap koruyucuların tehlikeli bileşenleri bakır oleat, maden ruhları ve naftenik asittir.

Gübre, bitkimizin beslenmesinde gerekli olan kimyasal elementleri sağlayabilmek için toprağa ilave ettiğimiz maddelerdir. Gübreler genel olarak bitkimizin ihtiyaç duyduğu azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, kükürt, demir, mangan, bakır, çinko, bor gibi elementleri içerirler.

Yapay gübreler ve doğal gübreler olmak üzere 2 çeşidi vardır. Hayvan pislikleri, saman ve diğer bitki artıklarını binlerce yıldan beri doğal gübre olarak kullanırız. Genellikle yapay gübrelerin ihtiva ettiği besin, azot (N), fosfor pentoksit (P₂O₅) ve potas (K₂O) olarak ifade edilir. Yapay gübrelerin ticari ambalajlarında bir veya daha fazla madde bulunur. Karışık gübrelerin bileşimi çoğunlukla ambalajlarının üzerindeki seri numaralar ile belirtilir. İlk sayı azotun yüzdesini, ikincisi fosfor pentaoksidin yüzdesini ve üçüncüsü de potasın yüzdesini belirtir.

Çeşitleri ve Sınıfları

Dış ortamlardaki zararlılarla mücadelede kullandığımız ilaçları etki etmesini istediğimiz canlının cinsine ya da ortam koşullarına (toprak, su, hava) göre sınıflandırabiliriz. Bunlar kısaca şöyledir:

• Havuz kimyasalları
  • Bakteri öldürücüler (klor)
  • Yosun öldürücüler (algisitler)
• Bahçe ve ev bitkilerini zararlı böceklerden koruma ürünleri (insektisitler)
• Yabani otlarla mücadele ilaçları (herbisitler)
• Mantarla mücadele ilaçları (fungisitler)
• Kemirgen kontrol ürünleri (rodentisitler)
• Tarla ve bahçelerdeki ürünleri böceklerden koruyucu ilaçlar (insektisitler)
• Ahşap ürünleri zararlı böceklerden koruyucu maddeler
• Gübreler
  • Yapay (ticari) gübreler (azotlu gübreler, fosfatlı gübreler, potasyumlu gübreler)
  • Doğal gübreler (ahır gübresi, kompostlar, yeşil gübreler)