EVSEL ATIK REHBERİMİZ > ATIKLARIMIZI TANIYALIM > OTOMOTİV ÜRÜNLERİ  > Motor Yağı ve Vites Yağı  > Faydalı Bilgiler  > Genel Bilgi

Tanımı ve İçeriği

İçten yanmalı motorlarda, motorun üzerinde bulunan motor kapağındaki kapaklı bir delikten konan; tüm mekanik parçaların aşınmasını önleyen, çalışmasını kolaylaştıran; viskozite adıyla anılan değişik akışkanlık dereceleriyle üretilmiş yağlara motor yağı diyoruz.

Motor yağı, motorlu taşıtlarda motorun tüm hareketli aksamı üzerinde film şeklinde ince ve kaygan bir tabaka oluşturarak sürtünme ve aşınmayı azaltır, bu da tekerleklere daha fazla güç aktarıldığı anlamına gelir. Motor yağı içerdiği deterjanlar vasıtası ile motoru temizlemeye yardımcı olur, pasa karşı korur ve aynı zamanda silindirlerin çevresindeki aşırı sıcağın bir bölümünü kartere indirmeye yardımcı olur. Genelde ham petrol kökenli olup içerisinde farklı katkı maddeleri içerir.

Araçlarımızda kullandığımız motor yağlarının 7 fonksiyonu vardır:

  • Silindir ve piston arasında ince bir film tabakası oluşturarak sürtünmeyi azaltır.
  • Randımanı yükseltir, yakıttan tasarruf sağlar.
  • Motorun çalışmasıyla birlikte, parçalar arasına girerek parçaların yıpranmasını azaltır.
  • Motorun çalışma sırasında soğumasına büyük ölçüde yardımcı olur.
  • Çapak ve pisliklerin atılmasına yardımcı olur.
  • Yanma bölümünde sızdırmazlığa katkıda bulunur.
  • Motor aksamının her sıcaklıkta çalışmasını kolaylaştırır.

Vites yağı (şanzıman yağı/transmisyon sıvısı) ise benzer yapıda olup, motorlu araçların vites kutusu içerisindeki dişlilerin üzerinde film şeklinde kaygan bir tabaka oluşturarak sürtünme ve aşınmayı engellemek için kullanılan sıvıdır. İçerisinde katkı maddeleri olarak pas ve köpük önleyiciler, deterjanlar, aşınma ve oksitlenme önleyici bileşikler, soğukta akış hızlandırıcılar, yüksek sıcaklıkta akış yoğunlaştırıcılar ve boya bulunur. Genellikle motor yağı ve diğer araç sıvılarından ayırmak için kırmızı ya da yeşil renklidir.

Çeşitleri ve Sınıfları

Motor yağlarının sınıflandırılmasını şu şekilde yapabiliriz:

Mineral Yağlar: Ham petroldeki baz yağlara muhtelif katıkların eklenmesi ile elde edilirler. Mineral esaslı baz yağların özellikleri, ham petrolün özellikleri ile sınırlıdır. Mineral yağlar, kimyasal yapıları bakımından üç büyük gruba ayrılırlar:

  • Alifatikler
    • Parafinik olanlar
    • Naftanik olanlar
  • Aromatikler
  • Alifatik ve Aromatikler

Tam Sentetik Yağlar: Sentetik yağlar petrol esaslı olmayan kimyasal sentez yöntemleriyle elde edilir. Kimyasal proseste sentetik yapıyı meydan getirecek hidrokarbon moleküller boyut ve şekil bakımından birbirinin benzeri olacak biçimde tasarlanır. Sentetik yağlar özenle düzenlenmiş bu yapısı sayesinde düşük sürtünme, düşük sıcaklık, en az aşınma, enerji (yakıt) tasarrufu gibi birçok üstün özelliklere sahiptir. Çok düşük sıcaklıkta kolay akar, çok yüksek sıcaklıkta incelmez. Yüksek oksidasyon ve ısıl mukavemeti sayesinde kullanım ömrünü uzatır. Son yıllarda dünyadaki ham petrol üretiminin azalması ile petrol fiyatlarında görülen hızlı artışlar, günümüzün gelişen teknolojisi sonucu daha zor şartlarda çalışabilecek yağlara gereksinim duyulması nedeniyle sentetik yağlayıcıların kullanılması ile ilgili çalışmalar gün geçtikçe artmaktadır. Sentetik yağların hammaddesi olan sentetik baz yağ, ileri teknoloji ile yoğun işlemlerden geçerek üretildiği için maliyeti yüksektir. Bu nedenle sentetik yağlar mineral yağlara göre daha pahalıdır. Sentetik yağlar kullanılan sentetik baz yağın tipine göre adlandırılır. Başlıca sentetik baz yağlar şöyledir:

  • Polialfaolefin (PAO)
  • Alkali aromatik
  • Polibüten
  • Alifatik Diester
  • Polyester
  • Polialkenglikol
  • Fosfat Ester

Kısmi/ Yarı Sentetik Yağlar: Tam Sentetik ve Mineral Yağların belli oranlarda karışımından oluşurler ve hem fiyatları, hem de sundukları performans bu iki yağın arasındadır. Genellikle %70-80 mineral yağa %20-30 sentetik yağ karıştırılmak suretiyle elde edilirler.

Yağların endüstri standartlarından geçmelerinde baz yağ seçimi son derece önemlidir. Kimyasal bakımdan oldukça farklı özelliklere sahip bu baz yağlardan üretilen madeni yağlar farklı özellikler göstermektedir. Bu nedenle madeni yağlarda standart ve performansın gerektirdiği baz yağlar ve sentetikler kullanılmalıdır.

Tüm yağ ambalajlarının arka tarafında, üç ayrı lisanda, yağın spesifik özellikleri belirtilmiştir. Bu ambalajlardaki API ifadesi, bir yağın performans sınıflandırmasını yapan ve onaylayan kuruluş olan American Petroleum Institute’un baş harfleridir. API’dan onay alan aynı sınıf yağlar başka şirket ürünleri ile karışım yapabilir. Etiketlerde görebileceğiniz W harfi İngilizce (winter) kış anlamına gelmektedir. Yanındaki rakamlar ise o yağın akıcılığını gösterir. 5W soğukta yağın akıcılığını ifade eder. Rakamlar küçükse yağın akıcılığı fazla olur. Soğukta motor daha rahat çalışır. SW 40 Yağın sıcak ortamdaki akıcılığını ifade eder. Rakam büyükse, yağın viskozitesi yüksek demektir.

Vites yağının ise çeşitlendirilmesi kullanılan formülasyona, markanın eklediği performans arttırıcı katkı maddelerine bağlıdır.

Bu sayfadaki içeriklerin bütün hakları sakldır.